You bụ onye esonye?

Nlebanya mmụta | Nkọwa kacha mma na ihe atụ | Mmelite 2024

Nlebanya mmụta | Nkọwa kacha mma na ihe atụ | Mmelite 2024

Education

Astrid Tran 15 Dec 2023 6 min gụọ

Ọ bụrụ na ị chọrọ ịgụ ọzọ, mmụta nlebanya!

" Enwe hụ, enwe hụ" – American okwu

Nleba anya na mmụta dị mkpa. Site na mmalite nke ndụ, a na-eke ụmụ mmadụ ike ịhụ na iṅomi. Ọ bụ ebe echiche nke mmụta nlebanya na-abịa site na mejupụta oghere dị n'etiti ahụmahụ mbụ na ihe a na-amaghị.

Usoro mmụta mmụta mmekọrịta ọha na eze nke Albert Bandura na-egosi na nleba anya na ime ihe nlere anya na-ekere òkè bụ isi na otu na ihe kpatara ndị mmadụ ji amụta ihe. Ọ bụ banyere ndị mmadụ n'otu n'otu na-amụta ọ bụghị nanị site n'ahụmahụ kpọmkwem kamakwa site n'ikiri ndị ọzọ na ihe ga-esi n'omume ha pụta.

Ya mere, gịnị ka mmụta nleba anya pụtara, na otu esi eji ha eme ihe? Ka anyị leba anya n'ime edemede a. 

Overview

Kedu ihe nleba anya mmụta pụtara?Usoro mmụta site na ikiri omume nke ndị ọzọ.
Ònye bu ụzọ mata ihe nleba anya nke mmụta?Bandura, 1985
Kedu usoro 4 nke mmụta nleba anya?Nlebara anya, njide, mmeputakwa, na mkpali.
Nleba anya nke mmụta

Tebulu ọdịnaya:

Gịnị bụ Nlebaanya mmụta?

Nleba anya bụ omume okike na ebumpụta ụwa maka mmadụ. Nleba anya mmụta, ma ọ bụ mmụta nleba anya, na-ezo aka na usoro nke ndị mmadụ n'otu n'otu na-enweta ihe ọmụma, nkà, omume, na ozi ọhụrụ site na ikiri na iṅomi omume, omume, na nsonaazụ nke ndị ọzọ.

N'ezie, mmụta site na nleba anya ka a na-akpọkarị mmụta vicarious, ebe ndị mmadụ n'otu n'otu na-amụta site n'ịgba ama ahụmahụ na nsonaazụ nke ndị ọzọ.

Echiche nke nleba anya mmụta na-esitekwa na ya Usoro mmụta mmụta mmekọrịta ọha na eze nke Albert Bandura.

The Social Learning Theory, dị ka Bandura si kwuo, na-azaghachi na nleba anya, nṅomi, na ịṅomi, mmụta nwere ike ime ọbụna na-enweghị mgbanwe omume (1965)

Na mgbakwunye, mmụta site na nleba anya na akparamaagwa ka enyochala n'ọtụtụ nyocha, otu n'ime ha na-akọwa Igwe neuron enyo, sel ndị pụrụ iche na ụbụrụ, bụ ndị bụla ebe nyocha nke metụtara mmụta site na nleba anya.

Ederede ozo


Mee ka ụmụ akwụkwọ gị nwee mmasị

Malite mkparịta ụka bara uru, nweta nzaghachi bara uru ma kuziere ụmụ akwụkwọ gị. Debanye aha iji were ndebiri AhaSlides efu


🚀 Jide ajụjụ efu☁️

Gịnị bụ Ọmụmaatụ nke Nleba Ọmụmụ?

N'ime ụwa juputara na mkpali, uche anyị na-eme dị ka sponge ozi, na-enweta nghọta site n'akụkụ ọ bụla nke gburugburu ebe obibi anyị. Anyị na-ezute mmụta mmụta ihe atụ kwa ụbọchị.

Ụmụ ọhụrụ na-ekiri mmegharị ndị na-elekọta ha ma na-eṅomi ọdịdị ihu ha. Ụmụaka na-ekiri nke ọma ka ndị nne na nna na-ekekọta eriri akpụkpọ ụkwụ ma ọ bụ na-ahazi ngọngọ, na-emeghachi omume ndị a na-achọsi ike. Ndị nọ n'afọ iri na ụma na-eleba anya na ndị ọgbọ ka ha ghọta ọnọdụ mmekọrịta mmadụ na ibe ya na omume. Ndị okenye na-amụta ihe site n'ikiri ndị ọkachamara, ma ọ bụ onye isi nri na-esi nri nke ọma na-egbucha ihe ma ọ bụ onye na-egwu egwu na-eji nkà na-akụ ngwa.

N'ọnọdụ ndị na-adịghị adị, anyị na-ahụ ndị enyi, ndị òtù ezinụlọ, ndị ọrụ ibe, na ọbụna ndị mgbasa ozi ka ha wee nweta ozi na ịmụta nkà ọhụrụ. N'otu aka ahụ, na agụmakwụkwọ nkịtị, ndị nkuzi na-etinye ike nleba anya iji gosipụta echiche, omume, na usoro idozi nsogbu.

Dịka ọmụmaatụ, enwere mmụba na-abawanye nke ụmụ akwụkwọ na-agụ akwụkwọ site na ikiri vidiyo ụmụ akwụkwọ ndị ọzọ na-amụ ihe n'ịntanetị. Vidio ndị a na-akpọ ọmụmụ-na-m gara viral n'etiti 2016 na 2017 wee nweta ihe karịrị otu ụzọ n'ụzọ anọ nke nde ndị debanyere aha.

"Anyị niile bụ ndị na-ekiri ihe nkiri - nke telivishọn, oge elekere, nke okporo ụzọ n'okporo ụzọ - ma ole na ole bụ ndị na-ekiri ihe nkiri. Onye ọ bụla na-ele anya, ọ bụghị ọtụtụ na-ahụ ya. " 

- Peter M. Leschak

Mgbasa ozi, gụnyere telivishọn, ihe nkiri, na nyiwe ịntanetị, na-enwe mmetụta dị ukwuu nleba anya mmụta. Ndị mmadụ na-amụtakarị ihe site n'aka ndị nlereanya, dịka ọmụmaatụ, ndị akụkọ ifo, ndị ama ama, na ndị na-eme ihe n'ezie. Ndị a na-egwu egwu dị ka isi mmalite nke mkpali, ịkpachara anya na ntụgharị uche, na-emetụta echiche na mkpebi ndị na-ekiri.

Dịka ọmụmaatụ, Taylor Swift, onye na-agụ egwú na-ede abụ, onye na-eme ihe nkiri na nwanyị ọchụnta ego, mmetụta ya karịrị egwu ya. Ọtụtụ nde ndị Fans gburugburu ụwa na-ahụ omume ya, ụkpụrụ ya na nhọrọ ya, na-eme ka ọ bụrụ ihe nlereanya na-adọrọ adọrọ maka mmụta na mkpali.

mmụta site na nleba anya
Ịmụta site n'ilegide onye iro ha anya | Foto: Pixfeed

Ndụmọdụ maka ịmụrụ anya 

Gịnị kpatara nlebanya mmụta ji dị mkpa?

Mmụta nleba anya bụ nka ebumpụta ụwa nke na-amalite na nwata. Nleba anya na mmụta dị oke mkpa n'ihi ọtụtụ uru ọ bara maka ndị mmụta site na nwata. Lelee uru ise dị n'ịmụ ihe nleba anya n'okpuru:

Ịmụta nke ọma

Nke mbụ, mmụta nleba anya bụ usoro mmụta dị irè na nke ọma. Ọ na-abanye n'ọchịchọ ebumpụta ụwa anyị ịmụta ihe n'aka ndị ọzọ, na-enyere anyị aka ịghọta echiche dị mgbagwoju anya ngwa ngwa. Site n'ịlele ihe atụ nke ụwa n'ezie, ndị na-amụ ihe nwere ike iji ngwa bara uru chịkọta ihe ọmụma usoro ihe ọmụma. Usoro a abụghị naanị na-eme ka nghota dịkwuo elu kamakwa na-azụlite nkà iche echiche siri ike, na-eme ka mmụta bụrụ usoro siri ike ma na-etinye aka nke na-agafe karịa akwụkwọ ọgụgụ na nkuzi.

Echiche sara mbara

N'ezie, anyị nwere ikike dị ịrịba ama iwepụ amamihe n'ahụmahụ ndị ọzọ, na-agafe erughị eru nke oge ndụ anyị. Mgbe anyị hụrụ ka mmadụ na-emegharị ọnọdụ nke ọma, na-edozi nsogbu, ma ọ bụ na-ebupụta echiche, a na-eme ka anyị ghọtatụ usoro na atụmatụ nghọta ha.

nnyefe omenala

Na mgbakwunye, nlebanya mmụta ọ bụghị naanị na-agbasawanye ikike ọgụgụ isi anyị kamakwa jikọtara ọgbọ na omenala. Ha na-ekwe ka anyị keta ihe nchoputa, ihe ọhụrụ, na chịkọbara nghọta nke ndị jerela n'ihu anyị. Dịka mmepeanya oge ochie si mụta site na kpakpando ịgagharị na ịkọ oge, anyị onwe anyị na-amụtakwa site na akụkọ gbasara akụkọ mmadụ anyị.

Ihe gbasara echiche

Nleba anya nwere njikọ siri ike na ụkpụrụ omume. Ndị mmadụ na-enwe mmetụta dị mfe site n'ikiri àgwà nke ndị ọzọ. Dịka ọmụmaatụ, n'ebe ọrụ, ọ bụrụ na ndị isi na-eme omume na-adịghị mma, ndị nọ n'okpuru ha nwere ike ịgbaso ya, na-eche na ọ dị mma. Nke a na-akọwapụta ike nleba anya n'ịkpụzi ụkpụrụ omume ma na-emesi mkpa ọ dị inwe ezigbo ihe nlereanya iji kwalite omenala iguzosi ike n'ezi ihe na akparamagwa.

Mgbanwe nkeonwe

Kedu ihe ọzọ? Ọ ga-eju gị anya ịhụ na nleba anya mmụta na-eme mgbanwe nke onwe. Ọ bụ ụzọ na-akpali akpali nke na-akpali ndị mmadụ imeri adịghị ike ma gbalịsie ike imeziwanye onwe ha. Ike nlebanya a na-agbanwe agbanwe na-ewusi echiche ahụ ike na mmụta abụghị naanị maka inweta ihe ọmụma kamakwa maka ịtụgharị n'ụdị nke onwe ya ka mma.

mmụta mmụta
Nleba mmụta dị mkpa iji nwee ihe ịga nke ọma n'ebe ọrụ | Foto: Shutterstock

Kedu usoro 4 nke nyocha mmụta?

Enwere usoro mmụta anọ site na nleba anya, dịka usoro mmụta mmụta mmekọrịta ọha mmadụ nke Bandura si dị, gụnyere nlebara anya, njide, mmeputakwa, na mkpali. Nkebi ọ bụla nwere ọrụ pụrụ iche ma na-ejikọta ya na ibe ya iji kwalite usoro mmụta. 

Nlebanya mmụta
Nleba mmụta mmụta | Usoro 4 nke mmụta site na nleba anya

ige nti

Nkuzi nleba anya na-amalite site na ịṅa ntị na nkowa. Enweghị nlebara anya, usoro mmụta site na nleba anya pụtara ihe ọ bụla. Ndị na-amụ akwụkwọ kwesịrị iduzi mmata ha na ozi dị mkpa nke omume a hụrụ, hụ na ha weghara nuances, atụmatụ, na nsonaazụ ya.

Njide

Mgbe nlebachara anya, ndị mmụta na-edobe ozi ahụ a hụrụ na ebe nchekwa ha. Oge a gụnyere idebe omume a hụrụ na nkọwa ndị metụtara ya na ebe nchekwa, hụ na enwere ike icheta ya ma emechaa. Njide dabere na usoro ọgụgụ isi na-enyere ndị mmụta aka ịchekwa na hazie ozi maka ojiji n'ọdịnihu.

Mmeputakwa

Bịa na nkeji nke atọ, ndị mmụta na-anwa ịmegharị omume ahụ a hụrụ. Mmegharị gụnyere ịtụgharị ozi echekwara site na ebe nchekwa ka ọ bụrụ ọrụ. Dịka ọmụmaatụ, ọ bụrụ na mmadụ na-ekiri nkuzi isi nri n'ịntanetị, usoro ọmụmụ na-agụnye itinye usoro egosipụtara na ihe eji emepụta efere na kichin nke ha.

Mkpali

Mgbe ahụ, a na-ewuli mkpali ahụ. N'ime oge ikpeazụ a nke mmụta nleba anya, ndị na-amụ ihe na-emetụta ihe ga-esi na ya pụta na omume a hụrụ. Nsonaazụ dị mma, dị ka ụgwọ ọrụ ma ọ bụ ihe ịga nke ọma, na-akwalite mkpali iji megharịa omume ahụ.

Otu esi amụta site na nleba anya?

Ịmụta site na nleba anya nwere ike ịbụ ọrụ siri ike na mbụ. Ị nwere ike ịnọ na-eche ebe ị ga-amalite, ihe ị kwesịrị ilekwasị anya na ya, na ọ bụrụ na ọ dị egwu ileba anya na omume ndị ọzọ ruo ogologo oge. 

Ọ bụrụ na ị na-achọ azịza maka ajụjụ ndị a, ntuziaka na-esonụ nwere ike inyere gị aka:

  • Họrọ Ụdị Ọrụ Dị Mkpa: Chọpụta ndị na-eme nke ọma na mpaghara ị nwere mmasị na ya. Chọọ ndị nwere ụzọ dị iche iche iji nweta echiche zuru oke.
  • Lekwasị anya na omume ndị akọwapụtara: Wetuo uche gị na omume, omume, ma ọ bụ atụmatụ akọwapụtara. Nke a na-egbochi iji ọtụtụ ozi jupụta onwe gị.
  • Leba anya n'okwu na mmeghachi omume: Lezienụ anya na ọnọdụ nke omume na-eme na mmeghachi omume ha na-ebute. Nke a na-enye nghọta miri emi nke ihe kpatara eji eme ihe ụfọdụ.
  • Nọgidenụ na-enwere uche: Na-emeghe ka mmụta site na isi mmalite ndị a na-atụghị anya ya. Nghọta nwere ike isi n'aka ndị si n'ọnọdụ niile na ahụmịhe.
  • Na-emega ahụ mgbe nile: Ịmụta site na nleba anya bụ usoro na-aga n'ihu. Mee ka ọ bụrụ àgwà ị na-edebe mgbe nile, na-atụgharị uche, na itinye ihe ị mụtara n'ọrụ.
  • Chọọ nzaghachi: Ọ bụrụ na ọ ga-ekwe omume, soro onye maara ihe n'ọhịa ma ọ bụ nkà ị na-amụta kerịta mgbalị gị. Nzaghachi ha nwere ike inye nghọta bara uru na aro maka imeziwanye.

⭐ Chọrọ mkpali ọzọ? Lelee AhaSlides ozugbo! AhaSlides ga-ewetara gị ụwa ọhụrụ mmụta mmekọrịta yana itinye aka. Site na njirimara ya siri ike, ị nwere ike ịmepụta ihe ngosi mmekọrịta, ajụjụ ajụjụ, ntuli aka, na mkparịta ụka na-eme ka mmụta bụrụ ihe na-atọ ụtọ na nke imekọ ihe ọnụ.

Jiri AhaSlides mee ajụjụ ndụ dị ndụ ka gị na ụmụ akwụkwọ ibe gị nwee oge mmụta!

Ajụjụ A Na-ajụkarị:

Kedu ihe atụ ụfọdụ nke nlele mmụta?

N'ịtụle ihe atụ, ụmụaka na-eto eto nwere ike ịmụta ụzọ isi meghee ọnụ ụzọ site n'ilegide ndị mụrụ ha anya, ma ọ bụ ndị mbụ nwere ike ịmụta otú e si etinye aka na piano site n'ikiri ndị nkụzi ha.

Nkeji ole na nlebanya mmụta?

Enwere usoro 5 na nlebanya mmụta, gụnyere Ntị, Njide, Mmepụta, Nkwalite, na Nkwalite.

Ref: Obi dị mma | Mmiri agba mmụta | Forbes | Bandura A. Usoro mmụta gbasara mmekọrịta mmadụ na ibe ya. Ụlọ Nzukọ Prentice; 1977.