Ngati mukufuna kuwerenga zina, kuphunzira zowonera!
"Monkey waona, nyani waona" - Chilankhulo cha ku America
Kuyang'ana pakuphunzira ndikofunikira. Kuyambira pachiyambi cha moyo wa anthu, anthu amafunitsitsa kuona ndi kutsanzira. Ndi pamene lingaliro la kuphunzira zowonera amachokera ku kudzaza kusiyana pakati pa zochitika zaumwini ndi zosadziwika.
Lingaliro la Albert Bandura lophunzirira za chikhalidwe cha anthu limasonyeza kuti kuyang'anitsitsa ndi kutsanzira zimathandizira kwambiri momwe anthu amaphunzirira komanso chifukwa chake. Ndi za anthu omwe amaphunzira osati kudzera muzochitika zenizeni komanso poyang'ana ena ndi zotsatira za zochita zawo.
Kotero, kodi zowonera pakuphunzira zimatanthauza chiyani, ndi momwe mungapindulire nazo? Tiyeni tifufuze bwino nkhaniyi.
mwachidule
| Kodi kuyang'anitsitsa kuphunzira kumatanthauza chiyani? | Njira yophunzirira poyang'ana machitidwe a ena. |
| Ndani adazindikira koyamba za zochitika za kuphunzira? | Bandura, 1985 |
| Kodi njira 4 zophunzirira zowunikira ndi ziti? | Chidwi, kusunga, kubereka, ndi kulimbikitsa. |
M'ndandanda wazopezekamo:
Kodi Zowonera Maphunziro ndi Chiyani?
Kuyang'anitsitsa ndi khalidwe lachibadwa komanso lachibadwa kwa anthu. Kuyang'anira kuphunzira, kapena kuphunzira mwachidwi, kumatanthauza njira yomwe anthu amapezera chidziwitso chatsopano, maluso, machitidwe, ndi chidziwitso pakuwonera ndi kutengera zochita, machitidwe, ndi zotsatira za ena.
Ndipotu, kuphunzira mwa kuyang'anitsitsa nthawi zambiri kumatchedwa chifundo chambiri, kumene anthu amaphunzira powona zochitika ndi zotsatira za ena.
Lingaliro la kuyang'anitsitsa kuphunzira limayambiranso Albert Bandura's influential social learning theory.
The Social Learning Theory, malinga ndi Bandura, imati poyankha kuyang'anitsitsa, kutsanzira, ndi kutsanzira, kuphunzira kungachitike ngakhale popanda kusintha khalidwe (1965)
Kuphatikiza apo, kuphunzira mwa kuyang'anitsitsa mu psychology kwawunikidwa mu kafukufuku wambiri, womwe umalongosola Mirror neurons, maselo apadera a muubongo, omwe akhala maziko a kafukufuku wokhudzana ndi kuphunzira mwa kuyang'anitsitsa.
Pezani Ophunzira Anu Kukhala Otanganidwa
Yambitsani kukambirana kwatanthauzo, pezani mayankho othandiza ndipo phunzitsani ophunzira anu. Lowani kuti mutenge template yaulere ya AhaSlides
🚀 Tengani Mafunso Aulere☁️
Kodi Zitsanzo za Zowonera Maphunziro Ndi Chiyani?
M'dziko lodzaza ndi zokopa, malingaliro athu amakhala ngati masiponji achidziwitso, otengera chidziwitso kuchokera mbali zonse za chilengedwe chathu. Timakumana ndi zitsanzo zowonera tsiku lililonse.
Ana amaona mayendedwe a owasamalira ndipo amatengera nkhope zawo. Ana amapenyerera kwambiri makolo akamamanga zingwe za nsapato kapena kulinganiza midadada, kutengera zochita zimenezi pofuna kupambana. Achinyamata amayang'anitsitsa anzawo kuti amvetsetse momwe anthu amakhalira komanso machitidwe. Akuluakulu amaphunzira poyang'ana akatswiri, kaya ndi wophika amadula mwaluso zosakaniza kapena woyimba mwaluso kuimba chida.
M'malo osakhazikika, timawona anzathu, achibale, ogwira nawo ntchito, ngakhalenso anthu omwe ali pawailesi yakanema kuti tidziwe zambiri ndikutengera maluso atsopano. Momwemonso, m'maphunziro apamwamba, aphunzitsi amawonjezera mphamvu yakuwonera kuti awonetse malingaliro, machitidwe, ndi njira zothetsera mavuto.
Mwachitsanzo, pali chizolowezi chochulukirachulukira momwe ophunzira amaphunzirira powonera makanema a ophunzira ena akuphunzira pa intaneti. Makanema otchedwa kuphunzira-ndi-ine adayenda bwino pakati pa 2016 ndi 2017 ndipo adapeza olembetsa opitilira kotala miliyoni miliyoni.
"Tonsefe ndife owonera - a kanema wawayilesi, mawotchi anthawi, magalimoto pamsewu waufulu - koma ndi ochepa omwe amawonera. Aliyense akuyang'ana, si ambiri akuwona."
– Peter M. Leschak
Makanema, kuphatikiza kanema wawayilesi, makanema, ndi nsanja zapaintaneti, zimakhudza kwambiri kuwonera kwamaphunziro. Nthawi zambiri anthu amaphunzira kuchokera ku Zitsanzo Zabwino, mwachitsanzo, anthu ongopeka, otchuka, komanso anthu omwe amatengera zochitika zenizeni. Anthuwa amasewera ngati magwero olimbikitsa, ochenjeza, ndi malingaliro, kukopa malingaliro ndi zosankha za owonera.
Mwachitsanzo, Taylor Swift, wodziwika padziko lonse lapansi woyimba-wolemba nyimbo, wochita zisudzo, komanso wabizinesi, chikoka chake chimapitilira nyimbo zake. Zochita zake, zikhulupiriro zake, ndi zisankho zake zimawonedwa ndi mamiliyoni a mafani padziko lonse lapansi, zomwe zimamupangitsa kukhala chitsanzo chabwino pakuphunzira ndi kudzoza.
Malangizo kwa Maphunziro Otanganidwa
N'chifukwa Chiyani Maphunziro Owona Ndi Ofunika?
Kuphunzira mwachidwi ndi luso lachilengedwe lomwe limayambira ali mwana. Kuwonetsetsa pakuphunzira ndikofunikira chifukwa cha mapindu ake ambiri kwa ophunzira kuyambira achichepere. Onani maubwino asanu ophunzirira zomwe zili pansipa:
Kuphunzira mogwira mtima
Choyamba, kuphunzira mwachidwi ndi njira yabwino komanso yophunzirira bwino. Kumaloŵerera m’chizoloŵezi chathu chachibadwa chofuna kuphunzira kuchokera kwa ena, kumatithandiza kumvetsetsa mfundo zovuta mwamsanga. Poyang'ana zitsanzo zenizeni zapadziko lapansi, ophunzira amatha kulumikiza chidziwitso chaukadaulo ndikugwiritsa ntchito mothandiza. Njirayi sikuti imangowonjezera kumvetsetsa komanso imalimbikitsa luso loganiza mozama, zomwe zimapangitsa kuphunzira kukhala njira yosangalatsa komanso yosangalatsa yomwe imapitilira kutali ndi mabuku ndi maphunziro.
Maonedwe otambasulidwa
Zoonadi, tili ndi luso lochititsa chidwi la kuchotsa nzeru kuchokera m’zokumana nazo za ena, kupyola malire a nthaŵi zathu zamoyo. Tikawona wina akuyendetsa bwino vuto, kuthetsa vuto, kapena kupereka lingaliro, timapatsidwa chithunzithunzi cha momwe amaganizira komanso njira zake.
Kufala kwa chikhalidwe
Kuphatikiza apo, kuwunika kophunzirira sikumangokulitsa luntha lathu komanso kumagwirizanitsa mibadwo ndi zikhalidwe. Amatilola kuti titengere zopezedwa, zatsopano, ndi zidziwitso zosonkhanitsidwa za omwe adayenda patsogolo pathu. Monga momwe zitukuko zamakedzana zimaphunzirira kuchokera ku nyenyezi kuyenda ndikulosera nyengo, nafenso, timaphunzira kuchokera ku nkhani zogawana za mbiri yathu yaumunthu.
Mfundo za makhalidwe
Kuwona kumagwirizana kwambiri ndi makhalidwe. Anthu amakopeka mosavuta akamaona zochita za ena. Mwachitsanzo, kuntchito, ngati atsogoleri achita zinthu zosayenera, omwe ali pansi pawo amatha kutengera zomwezo, poganiza kuti ndizovomerezeka. Izi zikuwonetsa mphamvu yakuwonetsetsa pakukhazikitsa miyezo yamakhalidwe abwino ndikugogomezera kufunikira kwa zitsanzo zabwino zolimbikitsa chikhalidwe cha umphumphu ndi khalidwe labwino.
Kusintha kwaumwini
Ndi chiyaninso? Mudzadabwa kupeza kuti kuyang'anitsitsa kuphunzira kumathandizira kusintha kwaumwini. Ndi njira yolimbikitsa yomwe imalimbikitsa anthu kuthana ndi zofooka ndi kuyesetsa kudzikonza. Mphamvu yowunikira yosintha iyi imalimbitsa lingaliro lakuti kuphunzira sikungopeza chidziwitso komanso kusinthika kukhala mtundu wabwino waumwini.
Kodi Njira 4 Zowonera Maphunziro Ndi Chiyani?
Pali magawo anayi ophunzirira mwa kuyang'anitsitsa, malinga ndi chiphunzitso cha Bandura, kuphatikizapo chidwi, kusunga, kubereka, ndi kulimbikitsana. Gawo lirilonse liri ndi gawo lodziwika bwino ndipo limalumikizana kwambiri kuti mukwaniritse bwino maphunziro.
chisamaliro
Kuphunzira kuyang'anitsitsa kumayamba ndi kumvetsera tsatanetsatane. Popanda tcheru, njira yophunzirira kuchokera kuzinthu sizikutanthauza kanthu. Ophunzira ayenera kuwongolera chidziwitso chawo ku chidziwitso choyenera cha machitidwe omwe awonedwa, kuwonetsetsa kuti akujambula ma nuances, njira, ndi zotsatira.
Kusungidwa
Pambuyo pa chisamaliro, ophunzira amasunga zomwe adaziwona m'maganizo mwawo. Gawoli limaphatikizapo kusungitsa zomwe zawonedwa ndi zina zofananira m'mtima, kuwonetsetsa kuti zitha kukumbukiridwa pambuyo pake. Kusunga kumadalira njira zachidziwitso zomwe zimathandiza ophunzira kusunga ndi kulinganiza zambiri kuti adzagwiritse ntchito mtsogolo.
Kubalana
Bwerani ku gawo lachitatu, ophunzira amayesa kutengera zomwe adawonazo. Kubala kumaphatikizapo kumasulira zomwe zasungidwa kuchokera pamtima kupita ku zochitika. Mwachitsanzo, ngati wina awonera maphunziro ophikira pa intaneti, gawo la kubalana limaphatikizapo kugwiritsa ntchito njira zomwe zasonyezedwa kuti apange mbaleyo kukhitchini yawoyawo.
Chilimbikitso
Kenako, chisonkhezerocho chimakhazikika. M'gawo lomaliza la maphunziro owonetsetsa, ophunzira amakhudzidwa ndi zotsatira ndi zotsatira zomwe amagwirizanitsa ndi khalidwe lowonedwa. Zotsatira zabwino, monga mphotho kapena kupambana, zimakulitsa chilimbikitso chotengera khalidwelo.
Kodi Mungaphunzire Bwanji Kupyolera mu Kupenyerera?
Kuphunzira mwa kuyang'anitsitsa kungakhale ntchito yovuta poyamba. Mutha kudabwa komwe mungayambire, zomwe muyenera kuyang'ana, komanso ngati ndizodabwitsa kuyang'ana machitidwe ena kwa nthawi yayitali.
Ngati mukuyang'ana mayankho a mafunso awa, malangizo otsatirawa angakuthandizeni:
- Sankhani Zitsanzo Zoyenera: Dziwani anthu omwe amachita bwino kwambiri m'dera lomwe mukufuna. Fufuzani anthu omwe ali ndi njira zosiyanasiyana kuti mukhale ndi maganizo oyenera.
- Yang'anani pa Makhalidwe Apadera: Chepetsani chidwi chanu pamakhalidwe, zochita, kapena njira zinazake. Izi zimalepheretsa kudzichulukitsira ndi chidziwitso chochuluka.
- Yang'anirani Nkhani ndi Zomwe Mukuchita: Yang'anirani zomwe zikhalidwe zimachitika komanso momwe zimakhudzira. Izi zimapereka chidziwitso chozama cha chifukwa chake zochita zenizeni zimachitidwa.
- Khalani Omasuka: Khalani omasuka kuphunzira kuchokera kuzinthu zomwe simukuziyembekezera. Zidziwitso zimatha kuchokera kwa anthu amitundu yonse ndi zokumana nazo.
- Yesetsani Nthawi Zonse: Kuphunzira mwa kuyang'anitsitsa ndi njira yopitilira. Khalani ndi chizoloŵezi chowona, kulingalira, ndi kugwiritsa ntchito zimene mwaphunzira nthaŵi zonse.
- Fufuzani Ndemanga: Ngati n'kotheka, gawanani zoyesayesa zanu ndi munthu wodziwa bwino ntchitoyo kapena luso lomwe mukuphunzira. Malingaliro awo akhoza kupereka zidziwitso zofunikira komanso malingaliro owongolera.
⭐ Mukufuna kudzoza kwina? Onani Chidwi nthawi yomweyo! AhaSlides ikubweretsani kudziko latsopano lamaphunziro olumikizana komanso kuchitapo kanthu. Ndi mawonekedwe ake osunthika, mutha kupanga zowonetsera, mafunso, mavoti, ndi zokambirana zomwe zimapangitsa kuphunzira kukhala kosangalatsa komanso kogwirizana.
Mafunso Ofunsidwa Kawirikawiri:
Ndi zitsanzo ziti za zowonera pamaphunziro?
Mwachitsanzo, ana aang’ono angaphunzire njira yotsegulira chitseko mwa kuyang’ana makolo awo, kapena ongoyamba kumene angaphunzire kuyika dzanja lawo pa piyano mwa kuyang’ana aphunzitsi awo.
Ndi magawo angati powonera zowonera?
Pali magawo asanu pakuwunika kophunzirira, kuphatikiza Chidwi, Kusunga, Kubereka, Kulimbikitsa, ndi Kulimbikitsa.
Ref: Zabwino kwambiri | Kuphunzira kwa chimbalangondo chamadzi | Forbes | | Bandura A. Chiphunzitso cha Social Learning. Prentice Hall; 1977.
