O oe o se tagata auai?

Mataupu aupito lata mai i Cybersecurity | Mai le Avanoa i le Fa'amata'u

Tuuina atu

Astrid Tran 25 Ianuari, 2024 7 minu e faitau

O a mataupu sili ona mamafa i Cybersecurity i aso nei?

I le vaitau fa'atekonolosi fa'atekonolosi nei, lea tatou te fa'alagolago tele ai i se fa'alapotopotoga fa'anatura fa'akomepiuta, o le mana'omia e fa'amautinoa le malosi o faiga fa'atekonolosi e matua taua tele. O fa'amata'u i luga ole laiga e 'ese'ese i le natura, fa'atasi ai ma le fa'atupula'ia o le aofa'i o tagata fai mea leaga o lo'o taumafai pea e fa'aogaina fa'aletonu i a tatou faiga feso'ota'i.

I totonu o lenei tusiga, matou te suʻesuʻeina mataupu pito sili ona taua ma sili ona lata mai i le cybersecurity, faʻamoemoe e aʻoaʻoina ma faʻalauiloa le faʻaogaina o faʻamatalaga maʻaleʻale ma le tausia o le le faalauaiteleina numera.

Lisi o Mataupu

Malamalama ile Cybersecurity Landscape

O le fa'afanua o le cybersecurity e fa'asolosolo pea, fa'afetaui i fa'amata'u fou ma lu'itau. E taua tele mo pisinisi, tagata taʻitoʻatasi, ma faʻalapotopotoga ina ia nofouta ma faʻamalosi i a latou faiga faʻatekonolosi. E ala i le su'esu'eina o itu taua i totonu o le malo o le cybersecurity, e mafai ona tatou fa'afetaui lelei tulaga lamatia ma fa'amalosia a tatou puipuiga fa'atekinolosi.

#1. Cybercriminali ma Cyberattacks

O se tasi lea o mataupu sili ona taua ile cybersecurity. O le fa'atupula'ia o solitulafono i luga ole laiga ua avea ma fa'alavelave e a'afia ai pisinisi, malo, ma tagata ta'ito'atasi. Ua fa'aaogaina e le au solitulafono i luga ole laiga ni auala eseese, e pei ole malware, phishing, ransomware, ma social engineering, e fetuutuunai ai faiga ma gaoi faamatalaga maaleale.

O le aʻafiaga tau tupe o le cybercrime i pisinisi e matua faʻateteleina, ma faʻatusatusaga o loʻo fautua mai ai o le a taugata le tamaoaiga o le lalolagi i le $ 10.5 trillion i tausaga taʻitasi i le 2025, e tusa ai ma Cybersecurity Ventures.

Mataupu Sili i Puipuiga| Ata: Shutterstock

#2. Soliga Fa'amatalaga ma Fa'amatalaga Fa'alilolilo

O mataupu ile Cybersecurity e aofia ai foi le soliga o Faʻamatalaga ma le le faalauaiteleina. I le aoina mai o faʻamatalaga mai tagata faʻatau, e tele kamupani e folafola atu le malosi o faʻamatalaga faʻamatalaga. Ae e ese le tala atoa. E tutupu fa'amatalaga soli, o lona uiga o le tele o fa'amatalaga taua e fa'aalia, e aofia ai fa'amatalaga patino, fa'amaumauga tau tupe, ma meatotino tau le atamai i vaega e le'i fa'atagaina. Ma o le fesili, o faʻamatalaga uma tagata faʻatau e uiga i ai?

Faatasi ai ma le faatupulaia o le numera o kamupani o loʻo teuina le tele o faʻamaumauga, o loʻo i ai se manaʻoga faʻanatinati e faʻamautinoa ni gaioiga malosi e puipuia ai faʻamatalaga faalilolilo mai le liki. E sau fa'atasi ma fa'amaumauga fa'alilolilo fa'amaumauga mai le IBM Security e fa'aalia ai le ogaoga o le tulaga; i le 2020, o le averesi tau o se soliga o faamatalaga na oʻo atu i le $3.86 miliona.

#3. Puipuiga o Ao

O le faʻaaogaina o tekinolosi ao ua suia ai le auala e teu ai pisinisi ma maua faʻamaumauga. Ae ui i lea, o lenei suiga e aumaia ai tulaga lamatia tulaga lamatia cybersecurity ma mataupu manaia cybersecurity. O faʻamaʻi ua faʻalauiloaina le vaitau auro o galuega mamao, e mafai e tagata faigaluega ona galulue mai soʻo se mea i soo se taimi i luga o soʻo se masini. Ma sili atu taumafaiga ua faia e faʻamaonia ai faʻamatalaga o tagata faigaluega. E le gata i lea, o pisinisi o loʻo faʻatasi ma tagata faʻatau ma paʻaga i le ao. E mafua ai le popole tele e uiga i le saogalemu o ao.

E oʻo atu i le 2025, ua valoia e 90% o faʻalapotopotoga i le lalolagi atoa o le a faʻaaogaina auaunaga ao, e manaʻomia ai le malosi o le puipuiga o ao, Gartner lipotia. E tatau i fa'alāpotopotoga ona fa'atalanoa ma le filigā atugaluga o le puipuiga o le ao, e aofia ai fa'amatalaga agatapuia, fa'amautinoaina o atina'e ao, ma le puipuia o avanoa e le'i fa'atagaina. O loʻo i ai se faʻasologa o fa'ata'ita'iga o tiute fa'asoa, lea o le CSP e nafa ma le puipuia o ana atinaʻe aʻo i ai le tagata faʻaoga ao i luga o le matau mo le puipuia o faʻamaumauga, talosaga, ma avanoa i totonu o latou siosiomaga ao. 

Autu ile saogalemu i luga ole laiga – Puipuiga o auaunaga ile ao

#4. IoT Saogalemu

Autu Autu ile Cybersecurity? O le televave o le faʻateleina o Initaneti o mea (IoT) masini ua faʻaalia ai se seti fou fou o luʻitau tau initaneti. Faatasi ai ma mea masani i aso uma o loʻo fesoʻotaʻi nei i luga o le initaneti, o faʻafitauli i le IoT ecosystems e tatala faitotoa mo tagata solitulafono i luga ole laiga e faʻaogaina.

I le 2020, na faʻatatauina e tusa ma le 10 masini fesoʻotaʻi i totonu o aiga uma a Amerika. O lenei pepa suʻesuʻe na faʻamatalaina ai siosiomaga IoT lavelave o se upega tafaʻilagi fesoʻotaʻi a itiiti ifo ma le 10 IoT masini. E ui lava o le eseesega e tuʻuina atu ai i tagata faʻaoga le tele o filifiliga o masini, ae o se sao taua i le vaevaeina o le IoT ma e sau ma le tele o faʻafitauli saogalemu. Mo se faʻataʻitaʻiga, e mafai e tagata fai mea leaga ona taulaʻi i masini atamai fale, mea faʻafomaʻi, poʻo ni mea faʻapitoa. O le fa'amautinoaina o faiga fa'amautu o le IoT o le a taua tele i le puipuia o soliga e ono tula'i mai.

#5. AI ma ML ile Cybersecurity

AI (Artificial Intelligence) ma le ML (Machine Learning) ua suia tele pisinisi eseese, e aofia ai le cybersecurity. O le fa'aogaina o nei tekinolosi, e mafai ai e tagata tomai fa'atekonolosi fa'atekonolosi ona latou iloa fa'ata'ita'iga, fa'aletonu, ma fa'amata'u fa'amata'u ma sili atu le lelei.

Faatasi ai ma le faʻateleina o le faʻaogaina o masini aʻoaʻoga (ML) algorithms i le cybersecurity system ma le initaneti, ua matou matauina le tulaʻi mai o mea nei. faiga i le fetaulaiga o AI ma cybersecurity:

  1. AI-faʻamatalaga puipuiga faʻataʻitaʻiga e faʻaalia ai le gafatia e avea ma faiga sili ona lelei ile cybersecurity e tetee atu ai i le hacking operations. 
  2. O faʻataʻitaʻiga faʻamalamalamaina AI (XAI) o loʻo faʻaogaina atili ai le saogalemu o talosaga ile cybersecurity.
  3. O le fa'atemokalasi o mea fa'aoga AI o lo'o fa'aitiitia ai pa puipui i le ulufale atu i le fa'autometi faiga fa'akomepiuta.

O loʻo i ai popolega ole AI e sui ai tomai faʻapitoa i le cybersecurity, ae ui i lea, AI ma ML faiga e mafai foi ona afaina i le faʻaogaina, e manaʻomia ai le mataʻituina pea ma le toe aʻoaʻoina ina ia tumau i le laasaga e tasi i luma o tagata solitulafono.

mataupu ile cybersecurity
Autu i Cybersecurity - E mafai e robots ona sui tagata i se lalolagi saogalemu i luga ole laiga?

#6. Social Engineering Attacks

Social Engineering Attacks o se tasi lea o mataupu manaia i le cybersecurity e masani ona fetaiaʻi ma tagata taʻitoʻatasi. Fa'atasi ai ma le fa'atupula'ia o faiga fa'ainisinia fa'aagafesootai, e masani ona fa'aogaina e tagata solitulafono i luga ole laiga le tu'inanau ma le fa'atuatuaina o tagata. E ala i le faʻaogaina o le mafaufau, e faʻasesē ai tagata faʻaoga i le faia o mea sese saogalemu poʻo le tuʻuina atu o faʻamatalaga maaleale. Mo se fa'ata'ita'iga, imeli phishing, fa'asese telefoni, ma fa'afoliga fa'afoliga e fa'amalosi tagata e le'i masalomia e fa'ailoa fa'amatalaga ma'ale'ale.

O le a'oa'oina o tagata fa'aoga e uiga i faiga fa'ainisinia fa'aagafesootai ma fa'alauteleina le fa'alauiloa e taua tele e fa'afetauia ai lenei fa'amata'u tele. O le la'asaga pito sili ona taua o le fa'afilemu lea ma ole atu mo se fesoasoani mai tagata popoto i so'o se taimi e te maua ai ni imeli po'o ni telefoni po'o ni lapataiga e uiga i fa'amatalaga liki e mana'omia ai oe e lafo lau fa'aupuga ma kata fai aitalafu.

#7. Le Matafaioi a Tagata faigaluega ile Cybersecurity

O autu vevela ile cybersecurity o loʻo taʻua ai foi le taua o tagata faigaluega i le puipuia o solitulafono i luga ole laiga. E ui i le alualu i luma i tekinolosi, o mea sese a tagata e tumau pea o se tasi o sao sili ona taua i osofaʻiga manuia i luga ole laiga. E masani ona fa'aaoga e tagata solitulafono i luga o le initaneti le leai o se malamalama po'o le usita'i o tagata faigaluega i tulafono fa'amautu mo le puipuiga malu. O le mea e sili ona taatele o le faʻaogaina o le password vaivai lea e faigofie ona faʻaogaina e cybercriminals. 

E manaʻomia e faʻalapotopotoga ona teu faʻafaigaluega i polokalame faʻaleaʻoaʻoga mo le cybersecurity e aʻoaʻoina ai tagata faigaluega i le iloaina o faʻamataʻu, faʻatinoina. faiga upu faataga malosi, fa'aogaina o masini fa'alaua'itele, ma malamalama i le taua o le fa'atumauina o polokalame ma masini fa'aonaponei. O le faʻamalosia o se aganuʻu o le cybersecurity i totonu o faʻalapotopotoga e mafai ona faʻaitiitia ai lamatiaga e mafua mai i mea sese a tagata.

mataupu taua ole saogalemu i luga ole laiga
Autu ile Cybersecurity | Ata: Shutterstock

Key Takeaway

O autu i luga ole cybersecurity e eseese ma fa'asolosolo pea, fa'ailoa ai le mana'omia o faiga fa'atino e puipui ai o tatou olaga fa'atekinolosi. E ala i le fa'amuamua o faiga fa'atekonolosi malosi, fa'alāpotopotoga ma tagata ta'ito'atasi e mafai ona fa'aitiitia fa'alavelave, puipuia fa'amatalaga ma'ale'ale, ma puipuia ai fa'aletonu e ono fa'atupuina e fa'amata'u i luga ole laiga.

💡Ia mataala, a'oa'o oe lava ma au 'au, ma fa'aauau pea ona fetuuna'i ile va'aiga malosi ole cybersecurity e fa'asao ai le fa'amaoni o tatou fa'anatura fa'akomepiuta. Saunia se tautalaga faatosina ma fegalegaleai ma Ahaslides. Matou te fa'amautinoa au fa'amatalaga fa'alilolilo ma le saogalemu.