O galuega su'esu'e fa'atulagaina o se tasi lea o vaega taua o a'oa'oga ona o lo latou fa'aosofiaga mo tagata a'oga ma o latou a'afiaga vave i le fa'agasologa o le a'oa'o atu. O nei gaoioiga e fesoasoani i faiaoga e maua ai manatu faaalia i le malamalama o le tagata lava ia tapulaa, faapea foi ma tomai o loo i ai nei, e atiina ae ai isi laasaga i totonu o le potuaoga.
I lenei pou, o lo'o ou fa'asoaina atu ni su'esu'ega fa'avae se fitu na suia ai lo'u potu a'oga ma a'oa'oga ou te galulue fa'atasi. E le'o ni manatu fa'ata'ita'i mai se tusi a'oga—o ni ta'iala na fa'ata'ita'iina i taua na fesoasoani i le afe ma afe o tamaiti a'oga ia lagona le va'aia, malamalama, ma le fa'amalosia i la latou faigamalaga a'oa'oga.
Lisi o Mataupu
O le a le mea e taua ai le Su'esu'ega Fa'atulagaina i le 2025?
O su'esu'ega fa'atulagaina o le fa'agasologa faifaipea lea o le aoina mai o fa'amaoniga e uiga i le a'oa'oina o tamaiti a'oga i le taimi o a'oa'oga ina ia faia vave ni suiga e fa'aleleia uma ai taunu'uga o a'oa'oga ma a'oa'oga. E tusa ai ma le Fono a le Ofisa Sili o Aoga a le Setete (CCSSO), o le iloiloga faʻatulagaina o "se fuafuaga, faʻaauau faiga e faʻaaogaina e tamaiti aoga uma ma faiaoga i le taimi o aʻoaʻoga ma aʻoaʻoga e faʻaalia ma faʻaoga faʻamaoniga o le aʻoaʻoina o tamaiti aoga e faʻaleleia atili ai le malamalama o tamaiti aoga i taunuʻuga o aʻoaʻoga faʻatonuina ma lagolagoina tamaiti aoga e avea ma tagata aʻoaʻo faʻatonuina." E le pei o su'esu'ega tu'ufa'atasi e iloilo ai le a'oa'oga pe a mae'a a'oa'oga, o su'esu'ega fa'atulagaina e tupu i le taimi lava, e fa'ataga ai faiaoga e pivote, toe a'oa'o, pe fa'avavevave e fa'atatau i fa'amaumauga moni.
O le vaaiga o aʻoaʻoga ua matua suia talu mai le taimi muamua na ou laa ai i totonu o se potuaoga i le 2015. Ua matou faʻatautaia aʻoaʻoga mamao, talia tekinolosi fou, ma toe faʻamalamalamaina foliga o le faʻauiga i lo tatou lalolagi pe a uma le faʻamaʻi. Ae o le mana'oga autu ia malamalama i le faigamalaga a'oa'oga a tamaiti a'oga e tumau pea le le suia-pe a iai, ua sili atu le taua nai lo se isi lava taimi.

Le Su'esu'ega i tua o Su'esu'ega Fa'atulagaina
Ole su'esu'ega fa'avae ile su'esu'ega fa'avae, amata ile su'esu'ega a le Black ma Wiliam ile 1998 ile silia ma le 250 su'esu'ega, e fa'aalia ai i taimi uma a'afiaga lelei i taunu'uga a tamaiti a'oga. O a latou su'esu'ega na maua ai le tele o aafiaga e amata mai i le 0.4 i le 0.7 fa'asologa masani—e tutusa ma le si'itia o le a'oa'oina o tamaiti i le 12-18 masina. O su'esu'ega fa'ata'ita'i lata mai, e aofia ai ma le iloiloga a Hattie o le 12 meta-analyses i fa'amatalaga i totonu o potuaoga, na fa'ai'u ai i lalo o tulaga sa'o, o manatu fa'aalia i se tulaga fa'atupu e mafai ona saofagā tele i taunu'uga a tamaiti a'oga, ma le fua fa'atatau o le 0.73.
Ua faailoa mai e le Faalapotopotoga mo le Galulue Faatasi ma le Atinae o le Tamaoaiga (OECD) le iloiloga o se "se tasi o auala sili ona aoga mo le siitia o tulaga maualuga i totonu o aʻoga," ma matauina o mea na ausia e mafua mai i suʻesuʻega faʻavae e "matua maualuga". Peita'i, o lo'o fa'amauina fo'i e le OECD e ui lava i nei fa'amanuiaga, o su'esu'ega fa'atulagaina "e le'i fa'atinoina fa'asolo" i le tele o faiga fa'aa'oa'oga.
O le ki o loʻo taoto i le fatuina o se faʻamatalaga faʻaalia pe a:
- E maua vave e tamaiti a'oga ni manatu fa'apitoa e uiga i lo latou malamalama
- E fetuutuunai e faiaoga aoaoga fa'avae i fa'amaoniga o le a'oa'oina o tamaiti aoga
- O le aʻoaʻoina e faʻaalia i faiaoga ma tamaiti aoga
- E atia'e e tamaiti a'oga tomai fa'atusa ma avea ma tagata aoao e pulea e le tagata lava ia
7 Gaoioiga Su'esu'ega Fa'atupu A'afiaga Maualuga e Suia A'oa'oga
1. Su'ega Fa'atonu vave
Fa'agalo su'ega pop e fa'atupu ai le popolevale. Su'ega fa'atupu vave (3-5 fesili, 5-7 minute) e fai ma su'esu'ega fa'aa'oa'oga e fa'ailoa ai au fa'atonuga e sosoo ai.
Fuafuaga faavae:
- Taulai atu i se tasi manatu autu i le suega
- Fa'aaofia se fefiloi ituaiga fesili: filifiliga e tele, tali puupuu, ma le fa'aoga
- Fai i latou e maualalo-siteki: tau togi maualalo pe le fa'avasegaina
- Tuuina atu faʻamatalaga vave e ala i talanoaga tali
Fesili su'ega atamai:
- "Fa'amatala le manatu lenei i le vasega 5"
- "O le a le mea e tupu pe a tatou suia lenei fesuiaiga?"
- "Faʻafesoʻotaʻi aʻoaʻoga o le asō i se mea na matou suʻesuʻeina i le vaiaso talu ai"
- "O le a le mea o loʻo fenumiai pea i lenei autu?"
Meafaigaluega numera e aoga:
- Kahoot mo fa'auiga fa'afiafia
- AhaSlides mo i'uga o le tagata lava ia ma taimi moni
- Google Forms mo fa'amatalaga auiliili

2. Fuafuaga Fa'ate'a Tickets: O le 3-2-1 Power Play
O pepa ulufale e le na'o le fa'ai'uga o le fale-o 'auro'a o fa'amaumauga a'oa'oga pe a fa'atulaga lelei. O la'u faatulagaga e sili ona ou fiafia i ai o le 3-2-1 manatunatuga:
- 3 mea na e aʻoaʻoina i le asō
- 2 fesili o iai pea
- 1 auala e te faʻaaogaina ai lenei malamalama
Fa'atonuga fa'atinoga:
- Fa'aoga meafaigaluega faakomepiuta pei o Google Forms po'o Padlet mo le aoina vave o fa'amaumauga
- Fausia pepa ulufale ese'ese e fa'atatau i sini a'oa'oga
- Fa'avasega tali i ni fa'aputuga se tolu: "Ua maua," "O'o i ai," ma le "Manaomia le lagolago"
- Fa'aaogā fa'amaumauga e fuafua ai au gaoioiga amata o le aso e soso'o ai
Fa'ata'ita'iga moni potuaoga: Ina ua uma ona aʻoaʻoina le photosynthesis, sa ou faʻaogaina pepa ulufale e iloa ai o le 60% o tamaiti aʻoga o loʻo faʻafememeaʻi pea chloroplasts ma mitochondria. O le aso na sosoo ai, na ou amata ai i se gaioiga faʻatusatusa vaʻaia vave nai lo le alu i le manava feaveaʻi e pei ona fuafuaina.

3. Faiga Palota Fesootai
O faiga palota fefa'asoaa'i e fa'aliliu ai tagata fa'alogologo fa'alogo e avea ma tagata auai mataalia a'o tu'uina atu ia te oe ni fa'amatalaga moni i le malamalama o tamaiti aoga. Ae o le togafiti e le oi totonu o le meafaigaluega-o i fesili e te fesili ai.
Fesili maualuga a'afiaga palota:
- Malamalama fa'apitoa: "O le fea o nei mea e sili ona faʻamatalaina pe aisea..."
- talosaga: "Afai e te faʻaaogaina lenei manatu e foia..."
- Metacognitive: "O le a lou mautinoa i lou gafatia e..."
- Su'ega sese: "O le a le mea e tupu pe afai..."
Ta'iala Fa'atinoga:
- Fa'aoga meafaigaluega e pei o le AhaSlides mo faiga palota fa'afeso'ota'i faigofie
- Fai 2-3 fesili fa'atatau ile lesona, ae le na'o mea malie
- Faaali atu taunuuga e faaosofia ai talanoaga a le vasega e uiga i le mafaufau
- Toe tulitatao i le "Aisea na e filifilia ai lena tali?" talanoaga

4. Think-Pair-Share 2.0
O le manatu masani-pair-share e maua se fa'afouga fa'aonaponei ma fa'atulagaina le tali atu. O le auala lenei e fa'asilisili ai lona gafatia su'esu'ega:
Fa'aleleia faiga:
- Mafaufau (2 minute): E tusi e tamaiti o latou manatu muamua
- Pa'aga (3 minute): E fefa'asoa'i ma fa'atupu manatu
- Faasoa (5 minute): E tuuina atu e paga i le vasega ni mafaufauga lelei
- Manatunatu (1 minute): Mafaufauga a le tagata lava ia pe na faapefea ona tupu le mafaufau
Iloiloga:
- Va'ai mo tamaiti a'oga o lo'o fa'alagolago tele i pa'aga fa'asaga tutusa le sao
- Fa'asalalau i taimi o talanoaga ta'ito'alua e fa'alogo ai i manatu sese
- Fa'aoga se pepa siaki faigofie e iloa ai po'o fea tamaiti aoga e tauivi e fa'amatala manatu
- Fa'alogo mo le fa'aogaina o upu ma feso'ota'iga manatu
5. Aoaoga Ata
Suia puipui o lou potuaoga i ni ata o a'oa'oga e fa'aalia ai e tamaiti a'oga o latou mafaufauga i le va'aiga. O lenei gaioioiga e galue i matā'upu uma ma tu'uina atu ai fa'amaumauga o iloiloga.
Fa'asologa o ata:
- Fa'afanua manatu: E fatuina e tamaiti aoga ni ata vaaia o le auala e fesootai ai manatu
- Malaga fa'afitauli: Laasaga taʻitasi faʻamaumauga o faʻagasologa o mafaufauga
- Tala'iga ata: E lafo e tamaiti a'oga valo'aga, ona toe asia lea pe a uma ona a'oa'oina
- laupapa manatunatuga: Tali va'aia i musumusuga e fa'aaoga ai ata, upu, po'o mea uma e lua
Fuafuaga o iloiloga:
- Fa'aoga savaliga fa'ata'ita'i mo fa'amatalaga a tupulaga e fa'aoga ai fa'atonuga fa'apitoa
- Pu'e ata o galuega a tamaiti aoga mo fa'amaumauga numera
- Matauina mamanu i manatu sese i le tele o mea tau tamaiti aoga
- Tuu atu i tamaiti o le vasega e faamatala mai o latou manatu i le taimi o faatinoga o faletusi

6. Fefa'ataua'iga Fa'atasi
O talanoaga anoa i potuaoga e le tupu faafuase'i—e mana'omia ni fausaga fa'amoemoe e fa'aalia ai mafaufauga a tamaiti a'o fa'amaumau le fa'auiga.
Ole fa'atonuga ole Fishbowl:
- 4-5 tamaiti aoga e talanoaina se autu i le li'o ogatotonu
- O lo'o totoe tamaiti a'oga latou te matauina ma tusia ni fa'amatalaga i le talanoaga
- E mafai e tagata matau ona "tap i totonu" e sui ai se tagata e talanoaina
- Fa'atalanoaga e taula'i i mea e lua ma le lelei o talanoaga
Su'esu'ega Jigsaw:
- O tamaiti aoga e avea ma tagata atamamai i vaega eseese o se autu
- E fono vaega popoto e faaloloto le malamalama
- E toe foi tamaiti aoga i vaega o aiga e aoao isi
- E fa'ataunu'uina le iloiloga e ala i fa'aa'oa'oga fa'aa'oa'oga ma manatunatuga i fafo
Socratic seminar faaopoopo:
- Semina fa'ale-aganu'u a Socratic fa'atasi ai ma le fa'avasegaga o su'esu'ega
- E mata'ituina e tamaiti a'oga lo latou lava auai ma le fa'aleleia o mafaufauga
- Fa'aaofia ai fesili e mafaufau ai pe na faapefea ona suia o latou mafaufauga
- Fa'aaogā pepa fa'amatalaga e fa'amau ai fa'asologa o fa'agaioiga
7. Meafaigaluega Iloiloga a le Tagata Lava Ia
O le a'oa'oina o tamaiti a'oga e su'esu'e a latou lava a'oa'oga atonu o le ta'iala sili lea ona mamana fa'avae su'esu'ega. A mafai e tamaiti aoga ona iloilo sa'o lo latou malamalama, e avea i latou ma paaga ia latou lava aoaoga.
Fuafuaga o iloiloga a le tagata lava ia:
1. Su'e le alualu i luma o le aoaoina:
- E fa'atatau e tamaiti a'oga lo latou malamalama i se fua fa'atasi ma fa'amatalaga patino
- Fa'aaofia fa'amaoniga mana'omia mo la'asaga ta'itasi
- Fa'ato'a ulufale i totonu o iunite uma
- Fa'atulagaina o sini e fa'atatau ile malamalama o iai nei
2. Talafaamaumau o mafaufauga:
- O fa'amaumauga i vaiaso ta'itasi e fa'atatau i manuia ma lu'itau a'oa'oga
- Fa'atonuga fa'apitoa e feso'ota'i ma fa'amoemoega a'oa'oga
- Fetufa'aiga a tupulaga o manatu ma fuafuaga
- Fa'amatalaga a le Faiaoga i le tuputupu a'e metacognitive
3. Fa'atonuga o su'esu'ega sese:
- E iloilo e tamaiti a latou lava mea sese i tofiga
- Fa'avasega mea sese i ituaiga (manatu, fa'atinoga, fa'atamala)
- Fausia ni fuafuaga patino mo le aloese mai mea sese faapena
- Fa'asoa atu ta'iala lelei mo le puipuia o mea sese ma uo
Fausiaina o Lau Fuafuaga Su'esu'ega
Amata laiti, mafaufau tele - Aua e te taumafai e faʻatino uma taʻiala e fitu i le taimi e tasi. Filifili le 2-3 e fetaui ma lau faiga fa'aa'oa'o ma mana'oga o tamaiti aoga. Fa'ata'ita'i nei mea a'o le'i fa'aopoopo nisi.
Tulaga lelei nai lo le tele - E sili atu le fa'aoga lelei o se tasi o fuafuaga fa'ata'atia nai lo le fa'aogaina lelei o ta'iala e lima. Taulai i le mamanuina o fesili ma gaoioiga e sili ona lelei e faʻaalia moni ai mafaufauga o tamaiti aoga.
Tapuni le matasele - O le vaega pito sili ona taua ole su'esu'ega fa'atulagaina e le o le aoina o fa'amaumauga-o le mea e te faia i fa'amatalaga. Ia i ai i taimi uma se fuafuaga mo le auala e te fetuunai ai faatonuga e faavae i mea e te aoaoina.
Ia fai masani - O su'esu'ega fa'atulagaina e tatau ona lagona fa'alenatura, ae le pei o se avega fa'aopoopo. Fausia nei gaoioiga i lau faasologa masani o lesona ina ia avea ma ni vaega le atoatoa o le aoaoina.
Meafaigaluega Fa'atekonolosi e Fa'aleleia (E le Fa'afaigata) Su'esu'ega Fa'atulagaina
Meafaigaluega fua mo potuaoga uma:
- AhaSlides: E tele mo su'esu'ega, su'ega, ma manatunatuga
- Papaleti: Lelei mo le felagolagoma'i palepalealuga ma fefa'asoaa'i manatu
- Mentimita: Lelei mo faiga palota ola ma ao upu
- Flipgrid: E fetaui lelei mo tali vitio ma tali a tupulaga
- Kahoot: Auai mo le toe iloilo ma manatua gaoioiga
Meafaigaluega sili ona aoga e mafaufau i ai:
- Socrative: Su'ega su'esu'ega atoatoa ma fa'amatalaga fa'a-taimi
- Pear Deck: Fa'aaliga fa'ata'ita'i fegalegaleai ma su'esu'ega fa'atulagaina
- Nearpod: Fa'atofu lesona fa'atasi ai ma fa'atinoga o iloiloga
- Quizizz: Su'esu'ega fa'apitoa ma au'ili'ili au'ili'ili

Ole laina pito i lalo: Fa'ataua Taimi Taimi Uma
O su'esu'ega fa'atulagaina e le'o fa'atatau i le faia o mea e sili atu—ae fa'atatau i le fa'amoemoe atili i fegalegaleaiga ua uma ona e faia ma tamaiti aoga. E uiga i le suia o na taimi lafoai i avanoa mo le malamalama, fesoʻotaʻiga, ma le tuputupu aʻe.
A e malamalama moni i le mea o loʻo i ai au tamaiti aoga i la latou faigamalaga aʻoaʻoga, e mafai ona e faʻafeiloaʻi i latou i le mea tonu latou te i ai ma taʻitaʻia i latou i le mea e tatau ona latou o i ai. E le na'o le lelei o a'oa'oga—o le faatufugaga ma le faasaienisi o a'oa'oga o lo'o galulue fa'atasi e tatala le gafatia o tamaiti aoga uma.
Amata taeao. Filifili se fuafuaga se tasi mai le lisi lea. Taumafai mo se vaiaso. Fetuuna'i e fua i mea ua e aoaoina. Ona faaopoopo lea o se isi. Ae e te le'i iloaina, o le a e suia lou potuaoga i se nofoaga e iloagofie ai, fa'atauaina, ma fa'aauau pea ona fa'aleleia atili.
O tamaiti a'oga o lo'o nonofo i totonu o lau potuaoga i aso nei e le tatau ona itiiti ifo nai lo lau taumafaiga sili e malamalama ma lagolagoina lo latou a'oa'oina. Su'esu'ega fa'atulagaina o le auala e te faia ai lena mea, tasi le taimi, tasi le fesili, tasi le malamalama i le taimi.
mau faasino
Bennett, RE (2011). Su'esu'ega fa'atulagaina: O se iloiloga taua. Su'esu'ega i A'oa'oga: Fa'avae, Faiga Fa'avae & Fa'ata'ita'iga, 18(1), 5-25.
Black, P., & Wiliam, D. (1998). Iloiloga ma a'oa'oga i potuaoga. Su'esu'ega i A'oa'oga: Fa'avae, Faiga Fa'avae & Fa'ata'ita'iga, 5(1), 7-74.
Black, P., & Wiliam, D. (2009). Atina'e le a'oa'oga o su'esu'ega fa'atulagaina. Iloiloga Faaleaoaoga, Iloiloga ma le Tali atu, 21(1), 5-31.
Fono a Ofisa Sili o Aoga a le Setete. (2018). Toe iloilo le fa'auigaina o su'esu'ega fa'atulagaina. Uosigitone, DC: CCSSO.
Fuchs, LS, & Fuchs, D. (1986). A'afiaga o su'esu'ega fa'atulagaina: O se meta-su'esu'ega. Tamaiti tulaga ese, 53(3), 199-208.
Graham, S., Hebert, M., & Harris, KR (2015). Fuafuaga su'esu'ega ma tusitusiga: O se fa'ata'ita'iga. The Elementary School Journal, 115(4), 523-547.
Hattie, J. (2009). A'oa'oga va'aia: O se fa'asologa o le sili atu i le 800 meta-analyses e fa'atatau i taunu'uga. Lonetona: Routledge.
Hattie, J., & Timperley, H. (2007). Le malosi o manatu faaalia. Iloiloga o Suesuega Faaleaoaoga, 77(1), 81-112.
Kingston, N., & Nash, B. (2011). Su'esu'ega fa'atulagaina: O se fa'ata'ita'iga fa'atusa ma se vala'au mo su'esu'ega. Fuafuaga Faaleaoaoga: Mataupu ma Fa'ata'ita'iga, 30(4), 28-37.
Klute, M., Apthorp, H., Harlacher, J., & Reale, M. (2017). Su'esu'ega fa'apitoa ma taunu'uga tau a'oa'oga a tamaiti a'oga tulagalua: Se toe iloiloga o fa'amaoniga (REL 2017–259). Uosigitone, DC: US Department of Education, Institute of Education Sciences, National Center for Education Evaluation and Regional Assistance, Regional Educational Laboratory Central.
OECD. (2005). Su'esu'ega fa'apitoa: Fa'aleleia atili a'oa'oga i potuaoga lua. Pale: OECD Publishing.
Wiliam, D. (2010). O se aotelega tu'ufa'atasi o tusitusiga su'esu'e ma a'afiaga mo se a'oa'oga fou o su'esu'ega fa'avae. I le HL Andrade & GJ Cizek (Eds.), Tusitaulima o iloiloga faatulagaina (i. 18-40). Niu Ioka: Routifi.
Wiliam, D., & Thompson, M. (2008). Tu'ufa'atasia su'esu'ega ma le a'oa'oina: O le a le mea e mana'omia e fa'atino ai? I CA Dwyer (Ed.), Le lumana'i o su'esu'ega: Fa'atulagaina o a'oa'oga ma a'oa'oga (itulau 53-82). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.