Na u nka karolo?

Tlhahlobo ea Mofuta oa Bohlale ba Sebetsang | Liteko tse holimo tsa mahala tsa 2024

E hlahisa

Leah Nguyen 15 April, 2024 11 min bala

Ho tseba hore na u bohlale hakae ke potso e ntle eo batho ba bangata ba labalabelang ho e tseba. Ho tseba hore IQ ea hau e lekana le melumo ea Einstein e hohelang, na ha ho joalo?

Ha se feela liteko tsa mofuta oa bohlale tse khotsofatsang bohelehele ba motho, empa hape li sebetsa e le sesebelisoa se setle sa ho tseba haholoanyane ka uena le litabatabelo tsa hau tse loketseng tsa mosebetsi.

Ho blog ena, re tla u tsebisa ka mefuta e fapaneng ea liteko tsa bohlale le moo u ka li etsang.

Lipotso tse ling tse monate ka AhaSlides

Sengoloa se seng


U Batla Boithabiso bo Eketsehileng Nakong ea Likopano?

Bokella litho tsa sehlopha sa hau ka lipotso tse monate ho AhaSlides. Ingolise ho nka lipotso tsa mahala ho laeborari ea template ea AhaSlides!


🚀 Ipotse Lipotso tsa Mahala☁️

Tlhahlobo ea Mofuta oa Bohlale ke Eng?

Tlhahlobo ea mofuta o bohlale ke eng?
Tlhahlobo ea mofuta o bohlale ke eng?

Mofuta oa bohlale ke mokhoa oa ho arola litekanyo tse fapaneng kapa likarolo tse fapaneng tsa bokhoni ba kelello le ts'ebetso ea kelello, joalo ka tsebo ea puo khahlano le sebaka kapa mokelikeli khahlano le mabaka a hlakileng. Ha ho na tumellano e akaretsang mabapi le mohlala o le mong. Tse ling tse tloaelehileng li kenyelletsa:

  • Khopolo ea Gardner ea Multiple Intelligences – Setsebi sa kelello Howard gardner ho na le mefuta e mengata e batlang e ikemetse ea bohlale ho kenyelletsa lipuo, logical-mathematical, spatial, body-kinesthetic, musical, interpersonal, intrapersonal, le naturalist.
  • Crystallized vs Fluid Intelligence - Bohlale ba Crystallized bo thehiloe tsebong 'me bo kenyelletsa litsebo tse kang ho bala, ho ngola le ho hlakisa mehopolo. Fluid intelligence e bolela bokhoni ba ho beha mabaka le ho rarolla mathata ka ho sebelisa mekhoa e mecha.
  • Emotional Intelligence (EI) - EI e bolela bokhoni ba ho lemoha, ho utloisisa le ho laola maikutlo le likamano. E kenyelletsa litsebo tse kang kutloelo-bohloko, ho itseba, ho susumetsa, le tsebo ea sechaba.
  • Narrow vs Broad Intelligences - Mahlale a moqotetsane a bua ka bokhoni bo ikhethileng ba kelello joalo ka bokhoni ba ho bua kapa ba sebaka. Bohlale bo pharalletseng bo kenyelletsa bohlale bo bongata bo moqotetsane 'me hangata bo lekantsoe ka liteko tse tloaelehileng tsa IQ.
  • Analytical vs Creative Intelligence - Bohlale ba ho hlahloba bo kenyelletsa ho beha mabaka ka mokhoa o utloahalang, ho khetholla mekhoa le ho rarolla mathata a hlalositsoeng hantle. Creative intelligence e bolela ho hlahisa likhopolo tse ncha, tse feto-fetohang le litharollo.

E mong le e mong o na le motsoako o ikhethang oa mefuta ena ea bohlale, e nang le matla le mefokolo e itseng. Liteko li lekanya libaka tsena ho bona hore na re bohlale hakae ka mekhoa e fapaneng.

Mefuta e 8 ea Teko ea Bohlale (Mahala)

Gardner o ile a pheha khang ea hore liteko tsa IQ tsa setso li lekanya feela bokhoni ba puo le bo utloahalang, empa eseng bohlale bo felletseng.

Khopolo ea hae e ile ea thusa ho fetola maikutlo a bohlale hole le pono e tloaelehileng ea IQ ho ea ho tlhaloso e pharaletseng, e sa tsitsang e amohelang litekanyo tse ngata.

Ho ea ka eena, bonyane ho na le mefuta e 8 ea bohlale, ho kenyelletsa:

#1. Bohlale ba Mantswe/Linguistic

Teko ea mofuta oa bohlale - Verbal/Linguistic Intelligence
Teko ea mofuta oa bohlale -Bohlale ba Mantswe/Linguistic

Bohlale ba puo bo bolela bokhoni ba motho ba ho sebelisa puo ka katleho, ka mokhoa o ngotsoeng le oa ho buuoa.

Ba nang le bohlale bo matla ba puo hangata ba na le tsebo e tsoetseng pele ea ho bala, ho ngola, ho bua le ho pheta lipale.

Hangata ba nahana ka mantsoe 'me ba khona ho hlahisa mehopolo e rarahaneng le e sa utloahaleng ka bokhabane ka puo le ho ngola.

Mesebetsi e lumellanang le bohlale ba puo e kenyelletsa bangoli, liroki, baqolotsi ba litaba, babuelli ba molao, libui, bo-ralipolotiki le matichere.

#2. Bohlale bo utloahalang/Mathematical

Tlhahlobo ea mofuta oa bohlale - Bohlale ba Logical/Mathematical
Teko ea mofuta oa bohlale -Bohlale bo utloahalang/Mathematical

Bohlale ba kelello/mathematics ke bokhoni ba ho sebelisa logic, linomoro, le likhakanyo ho rarolla mathata le ho tseba mekhoa.

E kenyelletsa litsebo tse phahameng tsa ho beha mabaka le bokhoni ba ho nahana ka mokhoa o fokolang le o hlakileng.

Mathematics, logic puzzles, codes, mabaka a saense le liteko li tla ka tlhaho ho bona.

Mesebetsi e hlokang le ho bapala ho bohlale bona e kenyelletsa bo-ramahlale, litsebi tsa lipalo, baenjiniere, baetsi ba mananeo a likhomphutha le litsebi tsa lipalo.

#3. Bohlale ba Visual/Spatial

Teko ea mofuta oa bohlale - Visual/Spatial Intelligence
Teko ea mofuta oa bohlale -Bohlale ba Visual/Spatial

Bohlale ba pono/sebaka bo bolela bokhoni ba ho bona lintho ka mahlo a kelello le ho inahanela hore na lintho li kopana joang sebakeng.

E kenyelletsa kutloisiso ea 'mala, mola, sebopeho, sebopeho, sebaka le likamano lipakeng tsa likarolo.

Ba khona ho bona litšoantšo tsa 2D/3D ka tsela e nepahetseng le ka kelello.

Mesebetsi e loketseng bohlale bona ke boqapi, boqapi ba ka hare, boenjiniere, lipatlisiso tsa mahlale, bonono le ho sesa.

#4. Bohlale ba 'Mino

Teko ea mofuta oa bohlale - Musical Intelligence
Teko ea mofuta oa bohlale -Bohlale ba 'Mino

Bohlale ba 'mino bo bolela bokhoni ba ho lemoha le ho qapa mantsoe, melumo le morethetho.

E kenyelletsa kutloisiso ea molumo oa molumo, morethetho, timbre le maikutlo a 'mino.

Ba na le kutloisiso e ntle ea lipina tsa thoriso, ho otla le kutloano ntle le koetliso e hlophisitsoeng.

Mesebetsi e lumellanang le bohlale bona e kenyelletsa libini, libini, bakhanni, bahlahisi ba 'mino le li-DJs.

#5. Bohlale ba mmele/Kinesthetic

Teko ea mofuta oa bohlale - Bodily/Kinesthetic Intelligence
Teko ea mofuta oa bohlale -Bohlale ba Bodily/Kinesthetic

Batho ba nang le bohlale ba mofuta ona ba na le bokhoni ba ho sebelisa 'mele ea bona, ho leka-lekana, tsebo e ntle ea mesifa ea bona, le ho hokahanya ha mahlo le matsoho.

E kenyelletsa bokhoni bo kang boqhetseke ba 'mele, ho leka-lekana, ho tenyetseha, ho potlakisa maikutlo le ho tseba ho sisinyeha ha 'mele.

Ba nang le bohlale bona ba ithuta hamolemo ka liphihlelo tsa 'mele le mesebetsi ea matsoho.

Mesebetsi e loketseng bohlale bona ke baatlelete, batho ba tantšang, batšoantšisi, lingaka tse buoang, lienjiniere, litsebi tsa mesebetsi ea matsoho.

#6. Interpersonal Intelligence

Teko ea mofuta oa bohlale - Interpersonal Intelligence
Teko ea mofuta oa bohlale -Bohlale ba Batho ba Bang

Bohlale ba batho ba bang bo bolela bokhoni ba ho utloisisa le ho sebelisana hantle le ba bang.

Batho ba nang le bohlale ba ho sebelisana le batho ba na le kutloelo-bohloko ho ponahalo ea sefahleho, mantsoe le boitšisinyo ba batho ba bang hammoho le bokhoni ba ho bontša kutloelo-bohloko.

Mesebetsi e loketseng bohlale ba batho ba bang e kenyelletsa ho ruta, tlhabollo, lisebelisoa tsa batho, thekiso le mesebetsi ea boetapele.

#7. Intrapersonal Intelligence

Teko ea mofuta oa bohlale - Intrapersonal Intelligence
Teko ea mofuta oa bohlale -Bohlale ba kahare ho batho

Haeba u na le tsebo e kholo ea ho utloisisa maikutlo a hau, maikutlo le mekhoa ea hau ea boitšoaro, u na le bohlale bo phahameng ba motho.

Ba nang le tsebo e tsoetseng pele ea botho ba tseba matla a bona, mefokolo, litumelo le lintho tse tlang pele bophelong ba bona.

Ba na le temohisiso ka maemo a bona a ka hare, maikutlo le hore na ba ka ama boitšoaro joang.

Mesebetsi e loketseng e kenyelletsa phekolo, koetliso, baruti, ho ngola le litsela tse ling tse iponahatsang.

#8. Bohlale ba Tlhaho

Tlhahlobo ea mofuta oa bohlale - Bohlale ba Tlhaho
Teko ea mofuta oa bohlale -Bohlale ba Tlhaho

Batho ba nang le mofuta ona oa bohlale ba ka lemoha le ho arola lintho tsa tlhaho joalo ka limela, liphoofolo le maemo a leholimo.

Sena se kenyelletsa ho hlokomela phapang pakeng tsa limela le liphoofolo, ponahalo ea naha, le liphetoho tsa linako tsa selemo kapa tsa leholimo.

Le hoja e tloaelehile ho batho ba qetang nako ba le ka ntle, bokhoni ba tlhaho bo ka boela ba sebetsa ho aroleng likarolo tsa sepakapaka, methapo kapa liketsahalo tsa meteorological.

Liteko tse ling tsa Mofuta oa Bohlale

Liteko tse ling tsa mofuta oa bohlale
Liteko tse ling tsa mofuta oa bohlale

Ua ipotsa hore na ke liteko tsa mofuta ofe tse thusang ho lekola matla a boko ba hau? Liteko tse ling tse tloaelehileng tsa mofuta oa bohlale ntle le tsa Gardner li kenyelletsa:

• Liteko tsa IQ (mohlala, WAIS, Stanford-Binet) - E lekanya bokhoni bo pharaletseng ba temohisiso le ho fana ka lintlha tsa intelligence quotient (IQ). E lekola tsebo ea ho beha mabaka ka mantsoe, e sa bueng, le e sa utloahaleng.

• EQ-i 2.0 - Measure of Emotional Intelligence (EI) e hlahlobang litsebo tsa ho ipona, ho itlhalosa, tsebo ea ho sebelisana le batho, ho etsa liqeto le ho laola khatello ea kelello.

• Matrices a Raven's Advanced Progressive Matrices - Teko ea ho beha mabaka e sa bueng e hlokang ho tsebahatsa lipaterone le ho phethela letoto. E lekanya bohlale ba mokelikeli.

• Liteko tsa Torrance tsa Monahano oa Boqapi - Lekola bokhoni bo kang ho bua ka mokhoa o phollatsi, ho tenyetseha, ho qala, le ho fana ka tlhaloso ho rarolla mathata. E sebedisetswa ho hlwaya matla a popo.

• Tlhahlobo ea Kaufman Brief Intelligence, Khatiso ea Bobeli (KBIT-2) - Tlhahlobo e khutšoanyane ea bohlale ka lintlha tse kopanetsoeng tsa mantsoe, tse sa bueng le tsa IQ.

• Wechsler Individual Achievement Test (WIAT) – Lekola dikarolo tsa phihlello tse kang ho bala, dipalo, ho ngola le bokgoni ba puo ya molomo.

• Litlhahlobo tsa Woodcock-Johnson IV tsa Bokhoni ba Kelello - Betri e felletseng e lekola bokhoni bo pharaletseng le bo moqotetsane ba kelello ka liteko tsa mantsoe, tse sa bueng le tsa mohopolo.

Litsela tsa bohlokoa

Liteko tsa mofuta oa bohlale li ntle bakeng sa ho supa matla libakeng tse ikhethileng joalo ka lipalo kapa ho bua ha liteko tsa IQ li hakanya bokhoni bo akaretsang ba kelello. Smart e tla ka litlolo tse ngata mme liteko lia fetoha ha u ntse u hola. Lula u iphephetsa 'me tsebo ea hau e tla u makatsa ka nako.

U ntse u batla liteko tse monate? AhaSlides Public Template Library, e nang le lipotso le lipapali, e lula e ikemiselitse ho u amohela.

Lipotso Asked hangata

Mefuta e 9 ea bohlale ke efe?

Mefuta ea pele ea 8 e hlalositsoe ke Howard Gardner mme e kenyelletsa bohlale ba lipuo tse amanang le tsebo ea puo, bohlale ba lipalo-palo bo kenyelletsang bokhoni ba ho beha mabaka le bokhoni ba ho beha mabaka, bohlale ba sebaka se amanang le pono ea sebaka, bohlale ba 'mele-kinesthetic bo amanang le khokahanyo ea' mele, bohlale ba 'mino bo amanang le morethetho le molumo, bohlale ba batho mabapi le tlhokomeliso ea sechaba, bohlale ba ka hare ho motho mabapi le ho itseba, le bohlale ba litsebi tsa tlhaho bo amanang le tikoloho ea tlhaho. Mefuta e meng e holisa mosebetsi oa Gardner ka ho kenyelletsa bohlale bo teng joalo ka sebaka sa bo9.

MBTI e bohlale ka ho fetisisa ke efe?

Ha ho na mofuta o hlakileng oa "bohlale bo fetisisang" oa Myers-Briggs (MBTI), kaha bohlale bo rarahane ebile bo na le mefuta e mengata. Leha ho le joalo, mofuta ofe kapa ofe o ka fihlela bokhoni ba bohlokoa ba kelello ho latela liphihlelo tsa bophelo le nts'etsopele ea mekhoa ea bona ea tlhaho. IQ ha e khethoe ka botlalo ke botho feela.